Tekorten op de arbeidsmarkt
Oplossing die werkt voor 190.000 openstaande vacatures
Uitdagingen
-
Werkzaamheidsgraad stijgt traag
In maart 2023 was de werkzaamheidsgraad 72,8%, in 2022 71,9%. Ondanks deze positieve trend blijven er 190.000 vacatures moeilijk in te vullen.
1. -
Meer dan 450.000 langdurig zieken
Om tegen 2030 een werkzaamheidsgraad van 80% te bereiken, moet België alle beschikbare arbeidskrachten mobiliseren. We moeten onze aandacht richten op het activeren van werklozen, maar ook op die van alle inactieve personen. De re-integratie van kort- (primaire ongeschiktheid) en langdurig zieken (invaliditeit) is cruciaal.
2. -
Strategische aanpak is dringend nodig
Om te voorkomen dat bedrijven concurrentiële verliezen lijden of verhuizen vanwege arbeidskrachttekorten, is een combinatie van een activerend werkloosheidssysteem, een doeltreffend re-integratiebeleid en doordacht migratiebeleid essentieel.
3.
We pleiten voor een activerend werkloosheidssysteem gecombineerd met een efficiënt re-integratiebeleid. Anders is een slim migratiebeleid onontkoombaar.
Oplossingen
-
Afbakenen van de werkloosheidsuitkeringen
- Degressieve uitkeringen: beperk federale uitkeringen tot twee jaar. Verdeel deze degressief over drie periodes. In de eerste periode is de uitkering hoger dan nu, maar in de tweede en derde periode vermindert deze sneller. De afname wordt echter opgeschort in de tweede periode voor vormingsperiodes.
- Langdurige werkzoekenden (> 2 jaar) zouden voortaan vallen onder het gewest. Het bijbehorende federale RVA-budget wordt naar de gewesten overgebracht. Zij beslissen zelf hoe ze dit inzetten: verder betalen van uitkeringen, persoonlijke bijstand, activerend tewerkstellingsbeleid of een mix.
- Beschikbaarheidssysteem: het complexe en onwerkbare systeem van actieve, passieve en aangepaste beschikbaarheid moet worden afgeschaft. Het gewest moet bepalen hoe dat wordt ingevuld.
1. -
Focus op activering
Preventieve en vroegtijdige maatregelen om langdurige (of blijvende) arbeidsongeschiktheid te voorkomen zijn nodig. Naast het versterken van bestaande of al in ontwikkeling zijnde instrumenten en maatregelen (zoals de gegevensuitwisselingstool) moet ingezet worden op:
- een pact tussen alle actoren – werkgevers, werknemers, preventiediensten, artsen, publieke en private arbeidsbegeleiders, mutualiteit en opleiders – waarbij elke actor, volgens duidelijk afgelijnde verantwoordelijkheid, verplicht actie onderneemt bij een afwezigheid wegens ziekte van vier weken, bij herhaalde afwezigheden van korte duur en bij indicaties van een risico op uitval. Het verplicht traject en de acties omvatten: het vroegtijdig detecteren van risico’s op uitval, het bieden van state-of-the-artbehandelingen/revalidatie, het bepalen van het werkvermogen en gepaste opleiding en begeleiding.
- het promoten en opschalen van een methodologie die werknemers gemotiveerd houdt en burn-outs en psychosociale klachten helpt voorkomen. Werken aan een evenwicht tussen de competenties en mogelijkheden van werknemers en hun werkomgeving, met aandacht voor arbeidsprocessen, relaties, organisatie, autonomie en welzijn. De hoofdrol is weggelegd voor werkgevers en werknemers op bedrijfs- of sectorniveau met ondersteuning van private en publieke experten/dienstverleners.
- het herinvoeren van een carenzdag als middel om korte ziekteperiodes zonder tussenkomst van een arts tegen te gaan.
2. -
Stimuleren van soepele economische migratie
Tekorten voor hoog- en middengekwalificeerde functies ondervangen via:
- een eenvoudig, toegankelijk federaal en regionaal kader die goed op elkaar zijn afgestemd met een uniek digitaal platform waar werkgevers efficiënt (‘only once’-principe) dossiers indienen en informatie opvragen.
- buitenlands talent aantrekken. Maak België aantrekkelijk als gastland door een snellere erkenning van kwalificaties en diploma’s. Vermijd te hoge salarisdrempels en zorg voor een centraal aanspreekpunt voor buitenlands talent.
- jaarlijkse update van de knelpuntberoepen toegankelijk voor buiten-EU-migranten. Sluit hierover een interfederaal akkoord.
3.
